Waarom je leefstijl permanent veranderen zo moeilijk is

Ik heb groot respect voor mensen die aan hun gezondheid werken en blijvend hun gewicht willen veranderen. Je leefstijl permanent veranderen is moeilijk! Waarom is dat eigenlijk zo? Laten we dat bekijken met behulp van het ijsberg-model.

Het ijsbergmodel

De psycholoog David McClelland heeft het ijsberg model bedacht. De ijsberg is een metafoor die onderscheid maakt tussen wat zichtbaar en onzichtbaar is bij mensen.

Het topje van de ijsberg, het zichtbare, is het gedrag van mensen wat je kan zien: vaardigheden en kennis (hetgeen wat je doet).

Maar een veel groter gedeelte van de ijsberg is onzichtbaar: overtuigingen, normen en waarden, persoonlijkheid, drijfveren en motieven (wat vind je, wat wil je).

McClelland stelt dat je jezelf niet (blijvend) kunt veranderen of motiveren als je de onzichtbare lagen niet onderzoekt en aanpakt.

Als je duurzame verandering wilt, in dit geval een andere leefstijl, dan zul je bij jezelf te rade moeten gaan.

Wat zijn je overtuigingen? Denk jij bijvoorbeeld dat je jezelf kunt veranderen?

Wat zijn je drijfveren om te veranderen? Heb je een duidelijk doel voor de lange termijn?

Jezelf saboteren

Een van mijn cliënten zei ooit iets wat me altijd pijnlijk is bijgebleven: "ik vind mezelf niet belangrijk". Ze was ervan overtuigd dat ze er niet toe deed, ze vond anderen belangrijker. Het was voor haar vreemd om voor zichzelf te kiezen en te proberen om haar gewicht te veranderen. Deze overtuiging zat zeer diep.

Het lukte niet om haar gewicht permanent naar beneden te krijgen. Het ging hooguit een paar weken goed en dan viel ze terug in oud gedrag. Dit was voor mij een belangrijke les. Er zitten namelijk limieten aan hoe effectief ik als coach kan zijn. Ik kan mensen bewust maken van de onderste lagen van de ijsberg, maar ik kan niet vóór hen het werk doen om te veranderen. Dat is een persoonlijke reis. Coaching is geen magische fix, het is altijd een mix van praktijk (het bovenste gedeelte van de ijsberg) en zelfinzicht cultiveren (onzichtbaar).

Het moeilijke van het onzichtbare gedeelte van de ijsberg is letterlijk dat: je weet van tevoren niet wat er allemaal naar boven komt qua inzichten. En soms zijn de inzichten zo heftig, dat ik als voedingscoach niet voldoende ben. Dan is de conclusie dat therapie nodig is (ik heb dat ook geadviseerd in dit specifieke geval).

Mede daarom is jezelf veranderen zo moeilijk. Het gaat niet alleen maar om "even je gedrag" aanpassen en dan gaat je gewicht, hoppakee, naar beneden. Voor duurzame verandering zul je jezelf in de metaforische spiegel aan moeten kijken en misschien schrik je wel van wat je dan ziet.

Werk maken van wat je ontdekt

Wat ik zie in mijn praktijk is dat veel mensen bereid zijn om een blik naar binnen te werpen en werk te maken van wat ze daar ontdekken. Ik word altijd heel blij van dit soort overwinningen! Ik geniet ervan om mensen te zien groeien.

Een van mijn cliënten heeft grote stappen gemaakt. Haar gewicht schommelde behoorlijk en samen hebben we ontdekt wat hiervan de oorzaak was. Een gedeelte lag in de praktijk (te veel zout eten), maar de grootste stap heeft zij gezet met het verminderen van food noise. Ze was namelijk constant over eten aan het nadenken en dat zat haar in de weg. Hoe heeft ze dat weten te verminderen? Daar ga ik in de komende blog post op inzoomen!

Conclusie

De grens tussen coaching specifiek voor voeding en therapie is soms erg dun. Ik help mensen graag met zelfinzicht krijgen over wat in eerste instantie onzichtbaar is, maar soms bereiken we de grens van wat mogelijk is met mij als coach. Ik ben ten slotte geen psycholoog.

Ik ben het wel eens met McClelland dat overtuigingen, normen en waarden en zelfbeeld enorm veel impact hebben op hoe succesvol je blijvend kunt veranderen. Als je bereid bent naar binnen te kijken dan ben je voor mij een held. En als je erachter komt dat het nogal heftig is wat je daar ontdekt, is in therapie gaan een prima optie om verder te komen.

Als je denkt: het gaat wel spannend zijn wat ik daar tegenkom, maar niet schokkend, dan kan ik als voedingscoach je heel goed helpen! Wat ik hoor van cliënten is dat ze het heel fijn vinden om iemand te hebben om mee te sparren. Veel inzichten heb ik inmiddels vaker gehoord en dan kan ik praktische tips geven om ermee aan de slag te gaan. Op die manier kan ik je helpen om heel gericht het onzichtbare zichtbaar te maken.

Kende jij het ijsbergmodel al? Gebruik jij het? Laat het hieronder weten!

Wil je wekelijks nuttige informatie ontvangen over gezonde leefstijl en voeding? Schrijf je in voor de nieuwsbrief.